ဂ်ပန္မွာ ဟိရဂန (Hiragana), ခတခန (Katakana) နဲ႔ တရုတ္စကားလုံး ခန္းဂ်ီး (Kanji) ကုိ သုံးတယ္ဆုိတာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားသိျပီးသားျဖစ္မွာပါ။ အခုေျပာမွာက ခန္းဂ်ီး (Kanji) စာလုံး အေၾကာင္းပါ။ ဂ်ပန္မွာ ဒီဇင္ဘာလေရာက္ျပီဆုိရင္ ျပီးဆုံးမယ့္ ခုႏွစ္ကုိ ကုိယ္စားျပဳတဲ့ ခန္းဂ်ီးစာလုံးတစ္လုံးကို မဲေရြးခ်ယ္ျပီး စာလုံးေရးဆြဲတဲ့ပြဲကုိ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကုိ မႏွစ္က ဒီဇင္ဘာလ ကုန္ခါနီးမွာ ရုံးက သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ က်မ စကားစျမည္ေျပာဆုိရင္း သိခဲ့ရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီႏွစ္မွာ ပုိ႔စ္အျဖစ္ ေရးဖုိ႔အတြက္ အင္တာနက္က website ေတြမွာ သိခ်င္တဲ့အခ်က္ေတြကုိ ရွာဖတ္ခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္ျပီး အဂၤလိပ္လုိ တုိက္ရုိက္ဘာသာျပန္ထားတာေတြလည္း ဖတ္ၾကည့္မိတယ္။ အဲဒီလုိေတြ ဖတ္ၾကည့္ရင္းက ေနာက္ဆုံး ဘယ္လုိမွ နားမလည္ေတာ့တဲ့အခါမွာ ရုံးက အလုပ္အတူတူ လုပ္တဲ့ ဂ်ပန္ဦးေလးၾကီးကုိ ေမးခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုပုိ႔စ္မွာ ေရးထားတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြက website တစ္ခုတည္းကုိ ဖတ္ျပီး တိုက္ရုိက္ဘာသာျပန္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္ websiteနဲ႔ ဂ်ပန္လုိ website ေတြ ဖတ္ထားတာရယ္ အလုပ္ထဲက သူတစ္ခ်ိဳ႕ကုိ ေမးျပီး က်န္တာေတြက ကုိယ္သိထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ အေျခခံျပီး ေရးထားတယ္ဆုိတာ စကားခံပါရေစ။
*****
ဂ်ပန္မွာ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္က စျပီး "今年の漢字" (Kotoshi no kanji) လုိ႔ေခၚတဲ့ "ဒီႏွစ္အတြက္ ခန္းဂ်ီးစာလုံး" ကုိ ႏွစ္စဥ္ ေရြးခ်ယ္လာတာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က ၁၃ ၾကိမ္ေျမာက္ပါ။ ဒီပြဲကုိ Japanese Language Proficiency Kanji Society (日本漢字能力検定協会 ) က စီစဥ္က်င္းပတာပါ။ ႏွစ္စဥ္ ႏုိ၀င္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔ကေန ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔အတြင္း အင္တာနက္ကျဖစ္ေစ၊ ပုိ႔စ္စကဒ္ပုိ႔ျပီးေတာ့ ျဖစ္ေစ၊ စာတုိက္ကျဖစ္ေစ စိတ္၀င္စားသူေတြက ဒီႏွစ္အတြက္ ကုိယ္ၾကိဳက္ရာ ခန္းဂ်ီး စာလုံးနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ဒီခန္းဂ်ီး စာလုံးကုိ ေရြးခ်ယ္ရတယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းကုိပါေရးျပီး ပို႔ေပးရပါတယ္။ မဲအမ်ားဆုံးရတဲ့ ခန္းဂ်ီးစာလုံးကုိ Japanese Language Proficiency Kanji Society က ဒီဇင္ဘာ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ Kyoto ျမိဳ႕ Kiyomizu-dera Temple (清水寺) မွာ ေၾကျငာေပးျပီး ဘုရားေက်ာင္းက ဘုန္းၾကီးက အဲဒီ ခန္းဂ်ီးစာလုံး ကုိ ေရးဆြဲေပးပါတယ္။ ေရြးခ်ယ္လုိက္တဲ့ ခန္းဂ်ီးစာလုံးက တစ္လုံးထဲ ျဖစ္ေပမယ့္ အဲဒီ စာလုံးရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဟာ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံးမွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သမွ် အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ အေျခခံျပီး လက္ရွိ ျပီးဆုံးေတာ့မယ့္ႏွစ္ကုိ ကုိယ္စားျပဳ ထင္ဟပ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဂ်ပန္မွာ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ကုန္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ "ဒီႏွစ္အတြက္ ခန္းဂ်ီးစာလုံး" က ဘာမ်ားျဖစ္မလဲဆုိျပီး လူအနည္းနဲ႔ အမ်ားဆုိသလုိ စိတ္၀င္စားၾကတာပါပဲ။
ဒီႏွစ္အတြက္ ေပးပုိ႔တဲ့ မဲေပါင္း ၁၁၁,၂၀၈ ထဲကမွ မဲ ၆,၀၃၁ နဲ႔ ပထမ ရသြားတဲ့ ခန္းဂ်ီး စာလုံးက ျမန္မာလုိ ဘာသာျပန္ရရင္ “ေျပာင္းလဲျခင္း” (Change) ဒါမွမဟုတ္ “ထူးဆန္းျခင္း” (Strange) လုိ႔ အဓိပၸာယ္ရတဲ့「変」 “ဟန္း” ဆုိတဲ့ ခန္းဂ်ီးစာလုံးပါ။
ဘာေၾကာင့္ ဒီစာလုံးကုိ ေရြးခ်ယ္လိုက္ရတာလဲ ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းကေတာ့ website တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု မွာေျပာထားတာျခင္း မတူပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ တူညီတာက နံပါတ္ ၁ အခ်က္ အေနနဲ႔ တကမၻာလုံး လူသိမ်ားတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ သမၼတသစ္ေရြးခ်ယ္ပြဲမွာ အုိဘာမား (Barack Obama) ဟာ မဲဆြယ္ပြဲေတာက္ေလွ်ာက္ "Change" ဆုိတဲ့ စာလုံးကုိ Slogan အေနနဲ႔ အသုံးျပဳျပီး လက္ရွိသမၼတသစ္ ရာထူးကုိ အရယူႏုိင္ခဲ့တယ္။ ဒါကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြအေပၚမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ အေရးဟာ လႊမ္းမုိးမႈရွိတယ္ဆုိတာ သက္ေသျပလိုက္သလုိပါပဲ။
နံပါတ္ ၂ အခ်က္ကေတာ့ ဒီႏွစ္ပုိင္းအတြင္းမွာ ဂ်ပန္စီးပြားေရးေလာကမွာသာ မကပဲ ကမၻာ့စီးပြားေရးမွာ စေတာ့ရွယ္ရာေစ်း အတက္အက် အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ယန္းေငြ တန္ဖုိးဟာ အေတာ္ေလးျမင့္မားလာျပီး အေမရိကန္ေဒၚလာေစ်းကေတာ့ ဒီႏွစ္အတြင္းမွာ ဆုိးဆုိးရြားရြားက်ဆင္းခဲ့တယ္။ လြန္ခ့ဲတဲ့ႏွစ္ေတြကဆုိ တစ္ေဒၚလာကုိ ယန္း တစ္ရာေက်ာ္အထက္မွာရွိေနရာကေန အခုဆုိ တစ္ေဒၚလာကုိ ယန္း ၉၀ ၀န္းက်င္နားမွာပဲ ကစားေနတယ္။ စီးပြားေရး အေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ ဂ်ပန္မွာသာမက တျခားႏုိင္ငံေတြမွာပါ အဲဒီဂယက္က အခုထိ ရိုက္ခတ္ေနတုန္းပါပဲ။
ေနာက္ နံပါတ္ ၃ အခ်က္ အေနနဲ႔က ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကုိ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဂ်ပန္ရ႕ဲ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ႏွစ္အစမွာ တရုတ္ျပည္ကေန တင္သြင္းတဲ့ ရယ္ဒီမိတ္ ဖက္ထုပ္ထဲမွာ ပုိးသတ္ေဆးေတြ႕ရာကေန ဇာတ္လမး္စခဲ့တယ္ဆုိရမွာပါပဲ။ ေနာက္ျပီး စားသုံးလုိ႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ တျခားျပည္ပႏုိင္ငံေတြက တင္သြင္းလာတဲ့ ဆန္ေတြကုိ စက္မႈလုပ္ငန္း (industrial) လုပ္ကုိင္သူေတြကုိ ထုတ္ေရာင္းရမယ့္ အစား အရက္၊ မုန္႕အစရွိတဲ့ ျပည္တြင္းစားေသာက္ကုန္ ထုတ္လုပ္တဲ့ သူေတြကုိ ထုတ္ေရာင္းထားတာကုိ အခုႏွစ္မွာမွ ေဖာ္ထုတ္ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခဲ့တယ္။ ဒီအခ်က္ဟာလည္း ဂ်ပန္ျပည္လုိ တုိင္းျပည္ အေနနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အင္မတန္ ဆုိးရြားတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ပါပဲ။ ျပီးေတာ့ တရုတ္ျပည္က တင္သြင္းလာတဲ့ မယ္လမင္း ပါတဲ့ ႏုိ႔မႈန္႔ကုိ သုံးျပီး ဂ်ပန္ျပည္တြင္းက စားေသာက္ကုန္ပစၥည္းတခ်ိဳ႕မွာ ျပန္အသုံးျပဳတာေတြ ရွိလာတယ္။ ဒီလုိ အျဖစ္အပ်က္ေတြအေပၚ နမူနာယူျပီး ဂ်ပန္လူမ်ိဳးေတြဟာ စားေသာက္ကုန္ပစၥည္း ၀ယ္ယူရာမွာ အရင္တုန္းကလုိ ေပါ့ေပါ့တန္တန္ သေဘာမထားပဲ Food Security အေနနဲ႔ သတိထားဆင္ျခင္ရမယ္ဆုိတဲ့ အေတြး စိတ္ကူးေတြ ေျပာင္းလဲလာၾကတယ္လု႔ိလည္း ဆုိပါတယ္။
နံပါတ္ ၄ အခ်က္ကေတာ့ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္အေျပာင္းအလဲပါပဲ။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ရွင္ဇုိအဘဲ (Shinzō Abe) က ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေနရာ ရလာျပီး သိပ္မၾကာခင္မွာပဲ ရာထူးက ႏႈတ္ထြက္သြားတယ္။ အဲဒီေနာက္ ဖုကုဒါ (Yasuo Fukuda) ဟာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ အကုန္မွာ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ရာထူးလႊဲေျပာင္းယူျပီး တစ္ႏွစ္အၾကာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ လက္ရွိ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ တရုိအစုိ (Taro Aso) ကုိ လႊဲေျပာင္းေပးလိုက္ပါတယ္။
ေနာက္ဆုံး အခ်က္အေနနဲ႔ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ျပီးခဲတ့ဲလက ဂ်ပန္လူမ်ိဳးသိပၸံပညာရွင္ေတြ ႏုိဘယ္ဆုရတာရယ္ ေပက်င္းကမၻာ့အုိလံပစ္မွာ ဆုတံဆိပ္ေတြ ဆြတ္ခူးႏုိင္တာကုိ ၾကည့္ျပီး ဂ်ပန္ျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္မွာ ေကာင္းေသာ ေျပာင္းလဲျခင္းေတြ ျဖစ္လိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ၾကတယ္။
ဒုတိယ အမ်ားဆုံး မဲရတဲ့ စာလုံးက ေရႊ (Gold - 金) လုိ႔ အဓိပၸာယ္ရတဲ့ စာလုံးျဖစ္ျပီး ေပက်င္းအုိလံပစ္မွာ ဂ်ပန္က ေရႊတံဆိပ္ဆုရခဲ့တာေတြကုိ ရည္ညႊန္းတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ တတိယစာလုံးက စေတာ့ရွယ္ရာေစ်းေတြ က်ဆင္းတာေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕လူေတြကလည္း က်ဆင္းျခင္း (Fall/Drop - 落) လုိ႔ အဓိပၸာယ္ရွိတဲ့ စာလုံးေတြ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၅ ခုႏွစ္ကစျပီး ေရြးလာခဲ့တဲ့ ခန္းဂ်ီးစာလုံးေတြျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အရမး္စိတ္၀င္စားဖုိ႔ေကာငး္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီစာလုံးကို ေရြးခ်ယ္ရတယ္ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြကလည္း သူ႕ေခတ္ သူ႕အခါအရေတာ့ သင့္ေလ်ာ္ေနတာ ေတြ႕ရျပီး အနည္းဆုံးေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္က ဂ်ပန္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာ အခ်ိဳ႕ကုိ အၾကမ္းအားျဖင့္ သိရွိႏုိင္ပါတယ္။
*****
အရာရာဟာ ေျပာင္းလဲေနတာ အခ်ိန္စကၠန္႔အမွ်ပါပဲ။ ေနာင္လာမယ့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ဂ်ပန္ျပည္တြင္းမွာ ဘာေတြ ျဖစ္လာမယ္၊ ကမၻာ့အေရးမွာ ဘာေတြျဖစ္မယ္လုိ႔ ဘယ္သူမွ ၾကိဳမသိႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လာမယ့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ခါနီးမွာ ေရြးခ်ယ္မယ့္ စာလုံးဟာ ေကာင္းေသာ အဓိပၸာယ္ေဆာင္တဲ့ ခန္းဂ်ီး စာလုံးျဖစ္ပါေစလုိ႔ ႏွစ္သစ္အတြက္ ဆုေတာင္းလိုက္ရပါတယ္။
ဒီဇင္ဘာ ၂၇၊ ၂၀၀၈။
Ref:
http://japanvisitor.blogspot.com/2008/12/kanji-character-for-2009-change.html
http://www.japanprobe.com/?p=7772
http://en.wikipedia.org/wiki/Kanji_of_the_year
http://sankei.jp.msn.com/life/trend/081212/trd0812121830010-n1.htm
